Kim jest dłużnik wekslowy?

Dłużnik wekslowy to osoba, która zdecydowała się na złożenie podpisu na wekslu oraz jest za niego w 100% odpowiedzialna i zobowiązana do ewentualnego uregulowania zadłużenia. Mianem dłużnika wekslowego nazywamy też: remitenta, trasanta, indosanta, awalistę oraz wyręczyciela. Szczegółowe wyjaśnienia tych pojęć znajdziesz w dalszej części tego artykułu.

Dłużników wekslowych dzielimy na wtórnych oraz głównych. Zgodnie z Art. 47 Prawa wekslowego każdy, kto wystawił, przyjął, indosował lub poręczył weksel, odpowiada wobec jego posiadacza. To oznacza, że podpisanie się pod wekslem powoduje automatyczne pozostawanie dłużnikiem wekslowym. To oznacza, że wierzyciel może domagać się uregulowania zadłużenia zgodnie z całą sumą wekslową, która widnieje na dokumentacji.

Czym jest weksel?

Weksel to papier wartościowy, który został przygotowany zgodnie z przepisami wynikającymi z Ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe. To dodatkowa forma zabezpieczenia spłaty zobowiązania i może występować jako zobowiązanie do zapłaty (weksel własny) lub polecenie zapłaty (weksel trasowany).

Warto pamiętać, że weksel musi zostać przygotowany w formie pisemnej oraz zawierać w sobie wszystkie niezbędne elementy wymagane przez ustawodawstwo w Polsce. Weksel jak dokument regulowany prawnie powinien zawierać takie informacje, jak:

• informacja o bezwarunkowym poleceniu zapłaty określonej sumy wekslowej,
• nazwisko trasata, czyli osoby, która dokonuje zapłaty,
• dokładne terminy zwrotu środków pieniężnych,
• miejsce zakończenia transakcji,
• dane osoby, do której ma zostać zwrócona kwota z weksla,
• data i miejsce wystawienia dokumentu,
• własnoręczne podpisy wystawcy.

Jeśli na wekslu zabraknie jakiejkolwiek informacji lub podpisu, ten może zostać uznany za nieważny. 

Funkcje weksla - co warto wiedzieć?

Osoby, które mogą zostać dłużnikiem wekslowym, powinny wiedzieć, że jego najistotniejszą cechą jest bezwarunkowość. Co to oznacza? Otóż po podpisaniu weksla dłużnik zobowiązuje się do spłaty pełnej sumy na rzecz wierzyciela, czyli remitenta.

Weksle w dzisiejszych czasach pełnią dwie kluczowe funkcje:

• Gwarancyjną - tutaj chodzi o dodatkowe zabezpieczenie spłaty należności, np. w przypadku ubiegania się o kredyt lub pożyczkę.
• Obiegową - weksel da się po prostu puścić w obieg, czyli przenieść na nabywcę weksla wszystkie prawa i obowiązki. Dzięki temu weksel staje się papierem wartościowym w obiegu.

Kto może zostać dłużnikiem wekslowym?

Osoby podpisujące się pod wekslem stają się automatycznie dłużnikiem. Warto jednak wiedzieć, kim jest dłużnik wekslowy i kto dokładnie może nim zostać. Wyróżniamy kilka rodzajów dłużników pozostających odpowiedzialnymi za podpisane dokumenty zgodnie z prawem wekslowym, a mianowicie:

Wystawca weksla

To osoba, która podpisała się na dokumencie i wpisała słowo "zapłacę". Własnoręczny podpis na deklaracji wekslowej powoduje, że konkretna osoba będzie zobowiązania do uregulowania zadłużenia, czyli całej sumy wekslowej w określonym terminie wpisanym bezpośrednio na dokumencie.

Akceptant weksla

W tym przypadku dłużnikiem wekslowym staje się osoba, która jest w posiadaniu weksla trasowanego i skieruje w stronę trasata żądanie wykupienia weksla w określonym czasie i miejscu. Po zaakceptowaniu żądania trasat pozostaje akceptantem i jest zobowiązany do uregulowania zadłużenia w ustalonym terminie.

Indosant weksla

Jest to osoba, która zajmuje się tzw. puszczeniem weksla w obieg. Przekazuje w ten sposób prawa wynikające z dokumentu innej osobie, a w momencie indosu sam indosant staje się dłużnikiem wekslowym. To oznacza, że na tym stanowisku ponosimy odpowiedzialność społeczną na  tym samym stopniu jak pozostali dłużnicy.

Poręczyciel weksla

Forma poręczenia wekslowego jest najpopularniejsza, jeśli chodzi o polski rynek finansowym. To jedna z wielu form zabezpieczenia zobowiązania dla wierzyciela, która stanowi gwarancję spłaty zaciągniętego kredytu albo pożyczki. Poręczyciel weksla podpisuje się na takim samym dokumencie co dłużnik, wskazując jednocześnie, że jest w stanie przejąć odpowiedzialność za spłatę zobowiązania. W tym przypadku dłużnikiem wekslowym pozostaje się nawet wtedy, kiedy okazałoby się, że podpis wystawcy weksla byłby sfałszowany.

Prawa i obowiązki dłużnika wekslowego

Podstawowym obowiązkiem wierzyciela, czyli dłużnika wekslowego jest uregulowanie zobowiązania wekslowego. Należy pamiętać o spłacie zadłużenia w jasno ustalonych terminach wynikających z podpisanych dokumentów. W przeciwnym razie inni dłużnicy wekslowi mogą dochodzić swoich roszczeń.

Dodatkowo zgodnie z Art. 48 Prawa wekslowego wierzyciel ma prawo żądać od dłużnika wekslowego:

• sumy wekslowej wraz z odsetkami, które jeszcze nie zostały uregulowane,
• odsetek za opóźnienia w spłacie w przypadku weksli wystawionych w Polsce,
• prowizji komisowej od pełnej sumy weksla,
• pokrycia kosztów wysłania zawiadomień.

Jeśli chodzi o prawa dłużnika wekslowego - osoba pozostająca w takiej formie prawnej może liczyć na przedawnienie roszczenia. Co to oznacza? W praktyce po trzech latach licząc od dnia płatności weksla wobec akceptanta, natomiast tylko 1 rok wobec indostanta i wystawcy.

Weksel własny vs trasowany - poznaj różnice

Przepisy prawa wekslowego w Polsce wyróżniają dwie formy zabezpieczenia w tej formie. Pierwsza to weksel własny, który wypełnia wystawca weksla i zobowiązuje się do zapłaty remitentowi określonej kwoty w danym czasie. Takie rozwiązanie można porównać z fakturą z odroczonym terminem płatności.

Druga forma zabezpieczenia, czyli weksel trasowany dotyczy sytuacji, w której wystawca weksla kieruje polecenie zapłaty do trasata. Tutaj konieczne jest ustalenie, że osoba będąca trasatem zapłaci remitentowi sumę wekslową w ustalonym czasie i miejscu.

Na ten moment weksel własny i trasowany jest coraz rzadziej stosowany w praktyce, szczególnie w branży finansowej. Szerokie zastosowanie znajduje jednak weksel in blanco, który sprawdza się w przypadku podpisywania umów na sprzedaż ratalną produktów lub usług, umów leasingowych, umów kredytowych, a nawet pożyczek pozabankowych.

Deklaracja dłużnika wekslowego - jakich zobowiązań dotyczy?

Dług wekslowy jest ściśle związany z deklaracją wekslową, która stanowi pisemne lub ustne porozumienie pomiędzy wystawcą a wierzycielem. To właśnie w ten sposób można określić dokładne warunki spłaty zadłużenia wekslowego, np. terminy płatności, wysokość sumy wekslowej oraz sposoby wezwania dłużnika do zapłaty.

Deklarację wekslową trzeba podpisać w przypadku takich zobowiązań, jak:

• kredyt bankowy,
• pożyczka pozabankowa,
• umowa dostawy towaru,
• poręczenie kredytu.

Oczywiście taka forma zabezpieczenia nie zawsze jest wymagana. Instytucje finansowe i podmioty gospodarcze same decydują o wykorzystaniu weksla, natomiast sama deklaracja nie stanowi warunku ważności, np. dla wystawionego weksla in blanco. 

Egzekucja dłużnika wekslowego - co warto wiedzieć na ten temat?

Art. 448 Kodeksu prawa cywilnego mówi jasno, że wierzyciel nie musi rozpoczynać standardowej procedury sądowej, aby otrzymać nakaz zapłaty z weksla. Tutaj wystarczy przygotować stosowny pozew o wszczęcie postępowania nakazowego.

Dzięki temu można przyśpieszyć procedury związane z postępowaniem egzekucyjnym długu. Co ciekawe, wierzyciel nie musi nawet wskazywać powodów, dla których został wystawiony niezapłacony weksel. Ten musi zostać uregulowany w terminie, a w przeciwnym razie sprawa zawsze może mieć swój finał w sądzie.

Czy pozostawanie dłużnikiem wekslowym jest bezpieczne?

Niestety każde zobowiązanie ciążące na budżecie gospodarstwa domowego jest problematyczne. To oznacza, że nawet jako dłużnik wekslowy nie można czuć się w 100% bezpiecznie. Dodatkowo nie jest to korzystna pozycja, która pozwala na prowadzenie negocjacji z bankami w kwestii udzielenia kredytu. Sporym problemem są weksle in blanco, które zostały podpisane przez daną osobę. Te mogą mocno obciążać zdolność kredytową.

Jeśli chcesz mieć pewność, że pozostawanie dłużnikiem wekslowym nie będzie rzutować na Twoją przyszłość i możliwość korzystania z produktów bankowych i pozabankowych, koniecznie skontaktuj się z Finaum.