Dziedziczenie długów - jak uniknąć odpowiedzialności?

W Polsce obowiązują przepisy Prawa spadkowego, które zmieniają się wraz z wprowadzanymi nowelizacjami ustaw. Niemniej jednak to podstawowy dokument prawny, który wyjaśnia zasady dziedziczenia długów, a także majątku po osobach zmarłych. Prawo spadkowe jest po prostu zbiorem informacji i przepisów regulujących wszystkie kwestie związane z dziedziczeniem - nieruchomości, pieniędzy, a nawet długów spadkowych.

Na pewno zastanawiasz się, czy jako spadkobierca możesz w jakikolwiek sposób uniknąć odpowiedzialności za testament spadkodawcy, na którym ciążyły liczne długi. W wielu przypadkach długi spadkodawcy są tak wysokie, że odziedziczenie spadku wraz z nimi byłoby wręcz rujnujące dla domowego budżetu spadkobiercy. W tym artykule znajdziesz kilka przydatnych informacji i dowiesz się, kiedy spadkobierca odpowiada za długi zmarłego.

Jak działa prawo spadkowe w Polsce?

Prawo spadkowe w Polsce obejmuje kilka zasad związanych z tym, kiedy i na jakich zasadach można bezpiecznie przyjąć spadek po śmierci spadkodawcy. Dokładne regulacja prawa spadkowego to:

• mechanizmy związane z ochroną spadkobierców, np. w drodze zachowku,
• metody podziału majątku pomiędzy osoby uprawnione do skorzystania z majątku pozostawionego przez zmarłą osobę,
• zasady przyjmowania i odrzucania spadku przez spadkobierców,
• zasady nabywania spadku w drodze dziedziczenia ustawowego oraz w wyniku zapisów znajdujących się w testamencie,
• kolejność dochodzenia do spadku bliskich osób zmarłego,
• zasady odpowiedzialności spadkobierców za długi wchodzące w skład spadku.

Dokładne zapoznanie się z prawem spadkowym pozwala uniknąć problemów związanych z przyjęciem pełnej wysokości odziedziczonego majątku. Aby objaśnić zasadę działania prawa spadkowego w Polsce oraz możliwości zrzeczenia się spadku, warto określić też, jakie regulacje prawne obejmują Prawo spadkowe. Główne dokumenty to Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny oraz Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego.

Aktualne przepisy związane z prawem spadkowym pozwalają na złożenie wniosku do sądu przez spadkobiercę, który chce przyjąć aktywa po zmarłym odnośnie do: rozłożenia długu na raty, obniżenia zachowku ze względu na problematyczną sytuację finansową gospodarstwa domowego oraz odroczenie terminu płatności zachowku.

Kto dziedziczy spadek z niespłaconymi zobowiązaniami?

W Polsce zasady dziedziczenia są naprawdę proste. Liczy się przede wszystkim kolejność, która została uregulowana przez Kodeks cywilny. Dziedziczenie testamentowe oraz ustawowe różni się przede wszystkim tym, kto przyjmuje spadek wprost po śmierci spadkodawcy. W przypadku dziedziczenia ustawowego kolejność przejmowani majątku zmarłego wygląda następująco:

• małżonkowie i dzieci zmarłego,
• wnuki,
• rodzice,
• rodzeństwo spadkodawcy,
• zstępni spadkodawcy, czyli dzieci i wnuki rodzeństwa,
• dziadkowie oraz zstępni dziadków spadkodawcy.

Co ciekawe, jeśli wszyscy członkowie rodziny zrzekną się przyjęcia spadku wraz z długami osoby zmarłej, majątek zostanie przekazany na własność urzędu gminy lub miasta, zależnie od miejsca zamieszkania zmarłego. W przypadku braku możliwości określenia miejsca zamieszkania majątek przejmuje w 100% Skarb Państwa.

Śmierć dłużnika a dziedziczenie długów - co warto wiedzieć?

Spadkobiercy mają pewne prawa i obowiązki, które warto znać, szczególnie jeśli nie chcemy narazić się na dziedziczenie długów. Po śmierci bliskiej osoby jest kilka możliwości zarządzania spadkiem wraz z zadłużeniami spadkodawcy.

1. Przyjęcie spadku w pełnej wartości - tutaj spadkobierca przyjmuje cały majątek po zmarłym w ramach umowy notarialnej lub świadczenia przed sądem. Po złożeniu wniosku o przyjęcie całego spadku nowy właściciel przejmuje nie tylko majątek, ale także zaległości finansowe zmarłego. W praktyce oznacza to, że konieczne będzie spłacenie wierzycieli, których potrzeby nie zostały zaspokojone przez zmarłego.
2. Odrzucenie spadku w całości - prawa i obowiązki majątkowe pozwalają spadkobiercom odrzucić spadek w całości. To oznacza, że dana osoba nie otrzyma po zmarłym żadnych dobrodziejstw materialnych, ale jednocześnie będzie w 100% bezpieczna i nie odziedziczy długów wobec wierzycieli. Warto dodać, że spadkobiercy mają 6 miesięcy na ewentualne odrzucenie majątku. Konieczne jest złożenie stosownego oświadczenia, aby zrzec się wszystkich aktywów i długów pozostawionych przez zmarłego.
3. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza - aby nieco ograniczyć swoją odpowiedzialność za długi spadkowe, warto wybrać tę formę dziedziczenia. Spadek z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca będzie odpowiedzialny za długi zmarłego tylko do równowartości przyjętego majątku. Jeśli spadkobierca dziedziczy aktywa o wartości 100 000 złotych, długi również zostaną odziedziczone w kwocie 100 000 złotych, nawet jeśli w rzeczywistości byłyby wyższe. To dobre rozwiązanie, aby nie przejąć problematycznych długów po zmarłej osobie, ale z jednoczesną możliwością, np. przejęcia nieruchomości.

To trzy możliwe sposoby na przyjęcie majątku po zmarłej osobie bez ryzyka konieczności spłacania długów wobec wierzycieli. W przypadku odrzucenia spadku warto też wiedzieć, że ten niestety nie będzie automatycznie odrzucony przez nasze małoletnie dzieci. Niestety długi przechodzą z pokolenia na pokolenie, a można temu zapobiec tylko poprzez złożenie stosownego oświadczenia lub ubiegania się o sądowne rozpatrzenie sprawy - w przypadku niepełnoletnich dzieci.

Jak uniknąć dziedziczenia długów?

Wbrew pozorom uniknięcie odpowiedzialności za długi zmarłego wcale nie jest takie trudne, jak mogłoby się wydawać. Wystarczy złożyć stosowny wniosek, w którym zrzekamy się spadku w całości lub alternatywnie z dobrodziejstwem inwentarza - wtedy przyjmujemy długi, ale tylko do równowartości objętego spadku po zmarłym.

Takie oświadczenie należy złożyć przed notariuszem lub sądem, zależnie od sposobu rozpatrywania sprawy spadkowej. Należy jednak pamiętać, że odrzucenie długów wraz z majątkiem powoduje, że obejmują go kolejni członkowie rodziny.

Alternatywne rozwiązanie to brak złożenia oświadczenia, aczkolwiek wtedy automatycznie dziedziczymy majątek z dobrodziejstwem inwentarza. To dość korzystne rozwiązanie, szczególnie jeśli spadkobierca chce zachować otrzymany majątek i jest w stanie spłacić wierzycieli.

Pamiętaj! Jeśli już zdecydujesz się na przyjęcie spadku z zadłużeniami zmarłego, koniecznie poszukaj wcześniej ofert na pożyczkę gotówkową. To dobre rozwiązanie, jeśli chcesz pozyskać dodatkowe środki na spłatę wierzycieli. Alternatywnie możesz wybrać kredyt pod zastaw mieszkania lub domu, jeśli przyjętym majątkiem jest nieruchomość.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza - na czym polega?

W praktyce przyjęcie długu z dobrodziejstwem inwentarza obejmuje długi zmarłego tylko do wysokości przyjętego majątku. Takie rozwiązanie jest pewnym ograniczeniem odpowiedzialności za długi, dzięki czemu wartość odziedziczonego majątku jest wyznacznikiem tego, w jakim stopniu spadkobierca odpowiada za długi zmarłego.

Tutaj również obowiązuje termin 6 miesięcy od czasu pojawienia się informacji o wystąpieniu majątku do przejęcia. Warto mieć na uwadze, że przyjęcie spadku w ten sposób wymaga też sporządzenia inwentarza spadkowego. To dokument, który zawiera informacje o rodzaju i wartości przyjętych ruchomości i nieruchomości po zmarłym. Można go przygotować samodzielnie za pomocą wykazu inwentarza lub poprosić o pomoc komornika. Spadkobierca, składając wykaz do sądu lub biura notariusza, musi liczyć się z koniecznością uiszczenia opłaty z taksę notarialną.

Przygotowanie spisu inwentarza jest niezbędne, aby odziedziczyć długi spadkowe do wysokości objętego majątku. Dzięki temu można dokładnie oszacować wartość spadku. Dodatkowo konieczne będzie uiszczenie opłaty w wysokości 10% miesięcznego wynagrodzenia komornika za każdą rozpoczętą godzinę jego pracy - oczywiście z uwzględnieniem 23% podatku VAT.

Dziedziczenie długu alimentacyjnego - co to takiego?

Jeśli chodzi o długi alimentacyjne w Polsce, niestety Rejestr Dłużników wskazuje, że te są na naprawdę wysokim poziomie. W przypadku śmierci rodzica dzieci nie dziedziczą zobowiązania alimentacyjnego. Prawo w naszym kraju mówi jasno, że nie ma obowiązku alimentacyjnego, który mógłby zostać dziedziczony. Mówi o tym przede wszystkim Kodeks cywilny, który wskazuje, że alimenty są zobowiązaniem osobistym, a nie majątkowym, które podlegają pod przepisy związane z dziedziczeniem.

Niestety obowiązuje też pewna zasada, która obejmuje wszystkich spadkobierców. Jeśli zmarła osoba miała zadłużenia alimentacyjne, wtedy spadkobierca jest zobowiązany do ich uregulowania, natomiast nie przejmie obowiązku wypłacania kolejnych świadczeń na rzecz danej osoby, np. dziecka zmarłego.

Prawo spadkowe a dziedziczenie długów przez małoletnich

Dziedziczenie długu przez osobę małoletnią jest dość proste. Osoby przed ukończeniem 18. roku życia mogą dziedziczyć dług, ale tylko z dobrodziejstwem inwentarza. Istnieje też opcja odrzucenia spadku, ale wtedy potrzebne jest złożenie stosownego oświadczenia, np. przez opiekuna lub rodzica.

Takie pismo trafia do Sądu Rodzinnego, gdzie rozpatrywana jest sprawa i podejmowana decyzja, czy małoletnia osoba będzie w stanie zarządzać spadkiem. W takim wniosku musi znaleźć się m.in. odpis zgody sądu na zarządzanie majątkiem dziecka, akt urodzenia dziecka oraz odpis aktu zgonu spadkodawcy.

Czy warto przyjąć spadek z długami? Podsumowanie

Przyjęcie spadku z długami ma sens tylko wtedy, kiedy chcemy za wszelką cenę przyjąć majątek po bliskiej osobie, np. nieruchomość lub ruchomość. Warto jednak dokładnie przeanalizować opłacalność podjęcia decyzji o przyjęciu spadku po zmarłym. W przeciwnym razie można popaść w spore długi, a nawet w pętlę kredytową, z której naprawdę trudno wyjść własnymi siłami.