Na dzień przed pobraniem raty kredytu zaglądasz na konto i nagle oblewa Cię zimny pot. Brak wystarczających środków! Nie chcesz zepsuć swojej historii kredytowej i kolejny raz musisz wymyślić jak zorganizować pieniądze. Trzeba się spieszyć, ale nie warto panikować. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, co zrobić w tego typu sytuacjach.
Jak koszty kredytu wpływają na portfele Polaków?
Inflacja i zmieniające się stopy procentowe wpływają na koszty życia, ale także wysokość raty kredytu. W momencie, gdy tracisz płynność finansową i zaczyna Ci brakować środków na opłaty, sytuacja robi się niepokojąca.
Krajowy Rejestr Długów (KRD) w badaniu „Oszczędzanie Polaków w inflacji” podał, że 2,4 mln Polaków ma przeterminowane zadłużenie. Co więcej, 25% badanych nie ma żadnych oszczędności i żyje od wypłaty do wypłaty.
Jeżeli problemy z regulowaniem comiesięcznych zobowiązań, tj. rachunków i rat, przedłużają się, to robi się naprawdę poważnie. Wówczas warto zwołać rodzinną naradę i możliwie szybko zareagować. Co możesz zrobić?
Ustal, co spowodowało, że wpływy nie pokrywają wydatków
Kluczowe jest określenie, jak Ty i Twoja najbliższa rodzina znaleźliście się w obecnym położeniu. Dlaczego pojawiają się opóźnienia ze spłatą kolejnej raty kredytu lub pożyczki? Wiele osób pomija ten etap analizy, a to w nim kryją się wskazówki i podpowiedzi, które mogą pomóc Ci rozwiązać palący problem finansowy.
Dla usystematyzowania informacji podziel trudności na krótkoterminowe i długoterminowe. W ten sposób łatwiej będzie Ci zaplanować przyszłe działania.
Trudności krótkoterminowe to m.in.:
- Mniejsze wynagrodzenie — mniej zleceń, redukcja godzin pracy, brak premii;
- Nieprzewidziane wydatki — naprawa auta, wymiana zepsutej lodówki, koszty leczenia;
- Błędy w planowaniu budżetu — źle zaplanowane wydatki na urlop lub pominięcie rachunków;
- Opóźnienia w płatnościach — wpływ wynagrodzenia od pracodawców w różnych terminach, brak płatności od dłużników;
- Sezonowe wahania wynagrodzenia — przeważnie w przypadku pracy sezonowej lub w zależności od wyników (premie).
Trudności długoterminowe to m.in.:
- Przewlekłe problemy zdrowotne lub niezdolność do pracy — wszystko to wpływa na Twoje możliwości zarobkowe;
- Długotrwałe bezrobocie — zwolnienia i restrukturyzacje mogą dotknąć każdego. Może się zdarzyć, że nie zdążysz się przekwalifikować lub podnieść kwalifikacji, aby szukać pracy w nowym zawodzie;
- Nadmierne zadłużenie — zaciąganie kredytów gotówkowych lub wzięcie kredytu hipotecznego bez pozostawienia buforu może negatywnie wpłynąć na budżet i utrudnić spłaty kredytu;
- Nieudane inwestycje — złe decyzje oznaczają straty finansowe, co może uszczuplić oszczędności. Nigdy nie inwestuj wszystkich oszczędności w jeden projekt np. akcje, fundusz inwestycyjne czy obligacje;
- Rozwód lub separacja — rozdzielenie dochodów, sprawy sądowe, podział majątku, alimenty i stałe wyższe koszty utrzymania mieszkania generują poważne koszty.
Przemyśl, co wydarzy się w przypadku utraty pracy. Czy łatwo znajdziesz zajęcie u innego pracodawcy, czy raczej będzie to trudne i kłopotliwe? Czy po zmianie pracy będziesz w stanie utrzymać obecny standard życia, czy będziesz otrzymywać niższe wynagrodzenie na nowym stanowisku, co go obniży?
Zaplanowanie kolejnych działań jest ściśle powiązane z tym, jak ocenisz swoją sytuację. Najważniejsze to uniknąć pętli kredytowej.
Działania krótkoterminowe, które możesz łatwo wprowadzić
Problemy finansowe mogą wywoływać napięcia, nerwy i niepokój, szczególnie gdy zaczyna brakować środków na spłatę zobowiązań. Nie wpadaj w panikę i przeanalizuj, jak wdrożyć szybkie zmiany.
Renegocjuj warunki kredytu
Problemów nie warto zamiatać pod dywan, szczególnie gdy korzystasz z kredytu mieszkaniowego. Wybierz się do banku i porozmawiaj o możliwościach zmiany warunków finansowania i obniżenia raty kredytu. Wydłużenie okresu kredytowania wpłynie na wysokość rat i odsetki. Comiesięczne zobowiązania będą niższe, jeśli bank wydłuży okres spłaty. Dzięki temu będziesz mógł odetchnąć i zyskasz czas, aby odbudować lub poprawić swoją sytuację finansową.
Pamiętaj! Rozmowy z bankiem zacznij, zanim rata kredytu się przeterminuje. W innym wypadku negocjacje będą dużo trudniejsze.
Poszukaj dodatkowych źródeł dochodów
Możesz powiedzieć, że to „oczywista oczywistość”. Niemniej wiele osób odrzuca ten pomysł, nawet jeśli to rozwiązanie tymczasowe. Swoją wiedzę i umiejętności możesz wykorzystać w dodatkowych zleceniach, podjąć się korepetycji lub prac, które zajmą 2-3 godziny dziennie. W ten sposób wypracujesz kolejny dochód, który poprawi Twoją sytuację.
Żyjemy w gospodarce współdzielenia. Być może korzystasz z hulajnogi, miejskiego roweru lub wynajmujesz auto na minuty. Jeśli nie, to na pewno sama idea jest Ci dobrze znana. Pomyśl, czy masz jakieś aktywa, które możesz wynająć. Wolna piwnica, miejsce postojowe lub nieużywany pokój mogą przynieść Ci co miesiąc dodatkowe kilkaset złotych.
Oszczędności i ograniczenie wydatków
Najbardziej dotkliwa może być konieczność rezygnacji ze swoich rozrywek. Przeanalizuj miesięczny budżet i zobacz, które koszty możesz zoptymalizować. Karnet na siłownię, wyjścia do teatru i kina czy weekendowe eskapady ze znajomymi być może będzie trzeba ograniczyć, aby wyjść na prostą.
- Masz pakiet Netflix, HBO, Disney+ i AppleTV, ale i tak rzadko do nich zaglądasz? Zrezygnuj z abonamentów i subskrypcji, które pożerają Twoje pieniądze. Kilka miesięcy przerwy nikomu nie zaszkodzi, a jak sytuacja się poprawi, zawsze znajdziesz czas, żeby nadrobić zaległości serialowe.
- Pomyśl, czy możesz zmniejszyć swoje rachunki w domu. Gaszenie światła, wymiana żarówek na energooszczędne czy wyłączanie routera na noc, to drobne sprawy, które mogą pomóc Ci zaoszczędzić.
- Na zakupy wybierasz się bez listy? Błąd! Zaplanuj posiłki na cały tydzień i zrób zakupy na cały tydzień za jednym razem. Codzienne odwiedzanie sklepu to ryzyko sięgnięcia „po coś jeszcze”, co w skali miesiąca może przełożyć się na kilkaset złotych nieplanowanych wydatków.
Jeśli możesz liczyć na pomoc bliskich lub przyjaciół, to warto z niej skorzystać. Czasami może być Ci wstyd prosić o wsparcie, ale jeśli kilka tysięcy pożyczki może uchronić Cię przed wpadnięciem w spiralę zadłużenia, to dumę trzeba schować do kieszeni. Z takich sytuacji wyjdziesz z twarzą i utrzymasz dobre relacje, jak zwrócisz pożyczone pieniądze w umówionym terminie.
Zaplanuj i sukcesywnie wdrażaj działania długoterminowe
Najważniejsze to ugasić pożary. Dzięki temu zyskasz chwilę wytchnienia, którą będziesz mógł przeznaczyć na zajęcie się sprawami w dłuższym horyzoncie czasowym.
- Pomyśl o konsolidacji kredytów. Możesz zaciągnąć kredyt, który spłaci wszystkie pozostałe zadłużenia. Zazwyczaj ma on niższe oprocentowanie i wydłużony okres spłaty, co obniży Twoje miesięczne zobowiązania.
- Rozważ kredyt pod zastaw mieszkania (pożyczka hipoteczna). Jeśli dysponujesz nieruchomością bez obciążenia hipotecznego i nie boisz się jej narazić na stratę, możesz zaciągnąć niskooprocentowaną pożyczkę pod jej zastaw.
- Otwarcie działalności gospodarczej daje ogromne możliwości zarobkowe. Jeśli jesteś specjalistą w jakiejś dziedzinie, masz kontakty, umiesz rozmawiać z ludźmi, to być może jest to sposób na spieniężenie dotychczasowego doświadczenia.
- Ubezpieczenia na życie i mienia pomogą Ci zabezpieczyć się na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń.
- Planowania przyszłości nie zostawiaj na później. Pomyśl o emeryturze już dzisiaj i zacznij odkładać pieniądze np. poprzez IKE/IKZE lub indywidualne plany emerytalne. Wystarczą małe kwoty, aby przez kilka dekad wypracować solidne oszczędności. Bez tego trudno liczyć wyłącznie na łaskę ZUS-u.
Najlepsze, co możesz zrobić, to zainwestować w siebie. Naucz się zarządzania finansami osobistymi, weź udział w kursach i szkoleniach, a także czytaj branżową literaturę. Nie musisz sięgać po Miltona Friedmana czy Adama Smitha, aby przekopać się przez meandry ekonomii i finansów. Wiele praktycznych informacji, które możesz zastosować w codziennym życiu, znajdziesz na naszym blogu.
Co zrobić, aby obniżyć wydatki?
W firmach ciecie kosztów oznacza najczęściej redukcję personelu. W życiu osobistym nie zwolnisz siebie od odpowiedzialności, ale masz wpływ na to, gdzie wydajesz swoje pieniądze. Odpowiednie zarządzanie i ograniczenie pewnych wydatków pomoże Ci stanąć na nogi. Na pewno poczujesz też psychiczny spokój, który jest niezbędny dla dobrego samopoczucia.
Zmniejsz swoje koszty:
- Przeanalizuj budżet i wyeliminuj zbędne pozycje;
- Zweryfikuj swoje wydatki, ogranicz subskrypcje, kup tańszą elektronikę, jeśli stara wymaga wymiany;
- Korzystaj z promocji i rabatów, a także planuj swoje wydatki na zakupy, np. sezonowe produkty są tańsze niż poza nim, co pozwala oszczędzić na kupowanych produktach;
- Pamiętaj, że dojazd do pracy autem jest wygodny, ale także kosztowny. O ile to możliwe zamień samochód na komunikację miejską, rower lub przespaceruj się do miejsca pracy.
- Sprawdź opłaty bankowe na swoich kontach. Być może przeniesienie rachunku do innego banku lub zamknięcie nieużywanego konta pomoże Ci oszczędzić na opłatach.
- Zadbaj o ubezpieczenie na życie i mienia. Wiesz, że nie musisz stale odnawiać polisy w jednym miejscu, jeśli możesz znaleźć tańszą opcję.
O czym jeszcze warto pamiętać? Nie kredytuj się na maksimum zdolności. Inflacja i zmiany stóp procentowych pokazały, że zaciąganie zobowiązań „pod korek” jest niebezpieczne, szczególnie gdy rosną koszty kredytu. Sporym trzęsieniem ziemi jest sytuacja, w której rata kredytu wzrośnie o 70-80%. Jak sobie wówczas poradzisz?
Kontroluj, planuj i zapobiegaj. Finansowa profilaktyka
Brak edukacji finansowej w szkole lub w rodzinnym domu to problem całego społeczeństwa. Masz szansę przerwać ten niekorzystny trend. Zacznij sam się uczyć, a następnie przekazuj swoją wiedzę dzieciom. W ten sposób przygotujesz je na kontakt z systemem finansowym. Maluchy, a później dorosłe osoby, będą wiedzieć, że pieniędzy nie wyciąga się ze „ściany”, tylko trzeba je najpierw zarobić.
Zapobiegaj wspomnianym wcześniej niekorzystnym sytuacjom, stosując dobre praktyki:
- Opracuj budżet i kontroluj wydatki — dzięki temu będziesz wiedzieć, gdzie rozchodzą się pieniądze. Gromadź paragony i opracuj tygodniowe raporty, aby łatwiej zarządzać środkami.
- Fundusz na „czarną godzinę” — odkładaj nawet niewielkie kwoty na dodatkowe konto oszczędnościowe. Pieniądze mogą się przydać w różnych sytuacjach, np. gdy zepsuje się lodówka i będzie trzeba ją wymienić.
- Negocjuj z wierzycielami — jeśli przewidujesz problemy ze spłatą zobowiązań (zwolnienie z pracy, brak premii, nieprzewidziane wydatki) to skontaktuj się z wierzycielem. Jest szansa, że będzie on otwarty na zmianę harmonogramu lub czasowe zawieszenie płatności.
- Konsolidacja długów — zamiana kilku kredytów na jeden przy obniżeniu oprocentowania i wydłużenia okresu obowiązywania umowy, daje szansę na obniżenie miesięcznych wydatków.
- Dodatkowe źródła dochodów — rozważ każde dodatkowe zajęcie, które zapewni Ci pieniądze. Praca w weekendy lub wykładanie towaru nocą 2-3 razy w tygodniu mogą pomóc podratować Twój domowy budżet.
- Obniż koszty życia — pomyśl, jakie wydatki możesz ograniczyć, aby zmniejszyć comiesięczne koszty.
Jeśli chcesz uniknąć stresujących sytuacji związanych z finansami domowymi, zacznij analizować swój budżet i wydatki. Ułatwi Ci to zaplanowanie działań, gdy na horyzoncie pojawią się nieprzewidziane wydatki lub inne zawirowania.
Trudności finansowe mogą spotkać każdego. Istotne jest, aby w takich okolicznościach zachować spokój i zaplanować dalsze działania. W ten sposób wyjdziesz z kłopotów i zbudujesz stabilną przyszłość opartą na przemyślanych działaniach finansowych.